Με τον Γιάννη Σπανό
Η αποφράς επέτειος της 29ης Μαΐου 1453 δεν είναι μόνο ηφαίστειο εθνικού πόνου, που σιγοβράζει επί 557 χρόνια. Είναι το σύμβολο της πικρίας της άσβεστης αλλά και της ελπίδας που κράτησε στα πόδια της τη Ρωμιοσύνη και την οδήγησε σε επικές εξορμήσεις, όπως το 1821 με την παλιγγενεσία, το 1912-13 με τους Βαλκανικούς Πολέμους, το 1919 με τη Μικρασιατική Εκστρατεία, το 1955 με τον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ.
Παράλληλα, όμως, η επέτειος είναι η κιβωτός των στοιχείων φρονηματισμού. Των παραδειγμάτων προς αποφυγήν, αλλά και των εμπειριών που καταξιώνουν και συντείνουν στη δικαίωση των αγώνων και των προσδοκιών ενός δεινοπαθούντος λαού.
Προ πάντων, η επέτειος της αλώσεως προσφέρει στην αιωνιότητα το μαρμαρωμένο πρότυπο του ηγέτη που δεν ενδίδει στο φόβο και στις προσφορές υποσχέσεων, αλλά αγωνίζεται επικεφαλής του λαού για την τιμή του ανθρώπου, το φιλότιμο του αγωνιστή και τη λευτεριά της πατρίδας.
Και ο Κανσταντίνος Παλαιολόγος ήταν και παραμένει το πρότυπο του ηγέτη, ανεπανάληπτου ώς τώρα, αλλ' αναγκαίου για την υπαρξιακή διάρκεια του Ελληνισμού. Αρνήθηκε να ενδώσει στην υπόσχεση της ζωής με αντάλλαγμα την παράδοση της βασιλεύουσας Πόλης. Επέλεξε και διεκήρυξε τον αγώνα στην πύλη του Ρωμανού, αν και γνώριζε ότι εκεί τον περίμενε ο θάνατος. Ότι οι Τούρκοι θα περάσουν πατώντας στο άψυχο κορμί του πολεμιστή. «Περί την δευτέραν αλεκτροφωνίαν», λίγο πριν ξημερώσει, ο τελευταίος Βασιλιάς του Ελληνισμού των μέσων χρόνων, μετουσίωσε το προσκλητήριο του Λακεδαιμόνιου Βασιλιά και βροντοφώναζε τον αντίλαλο του Λεωνίδα, απλώνοντας στο Έθνος τον όρο της αγιοσύνης και του υπέρτατου χρέους που καταξιώνει τον ηγέτη στον ατέρμονα χρόνο.
Η σκέψη αντλεί όμως, πέραν των ιδεών και των προτύπων, και τα διδάγματα που απορρέουν από τη φρικωδέστερη καταστροφή της Ιστορίας, την άλωση και την πτώση της αιωνίας πρωτεύουσας του Ελληνισμού, που έκτοτε δεν αξιώθηκε ηγέτης να διεκδικήσει την απελευθέρωσή της. Και ο ελεύθερος νους διακρίνει στο έρεβος των συνθεμών τα αίτια που έσυραν στο δράμα. Επισημαίνει την εστία της τραγωδίας. Τη διολίσθηση από την αναγκαιότητα της ομοψυχίας των κινδυνευόντων. Τον επάρατο ενδοτισμό, σαν γέννημα της εγκατάλειψης των κρυστάλλινων σκοπών.
Τη σύγχυση που προκαλούν οι φανατισμοί, τα έντονα πάθη, οι ενδοελληνικές έριδες, τα παράλογα πείσματα, όσα τυφλώνουν τους ανθρώπους και τους εξουδετερώνουν και επιφέρουν την παράλυση των αντιστασιακών δυνάμεων, που είναι οι προϋποθέσεις της έντιμης ύπαρξης και της διάρκειας στην ιστορική διαδρομή, οι όροι της καταξίωσης και της όρθιας παρουσίας στους κυκεώνες των αντιξοοτήτων και των εκθεμελιωτικών κλυδωνισμών της ζωής. Η 29η Μαΐου 1453 είναι επέτειος διαιώνιου θρήνου, αλλά και αστείρευτη πηγή ηγετικού προτύπου και στοιχείων φρονηματισμού.
ΠΗΓΗ: Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ
